Cá dứa hay còn gọi là cá tra dầu, thuộc họ cá tra. Đây là một trong những loại cá đặc sản của huyện Cần Giờ (TP.HCM). Sở dĩ loài cá này có tên là cá dứa vì khi ăn thịt cá tỏa ra mùi lá dứa thơm thoang thoảng. Đây là một trong những đặc sản quý hiếm ở vùng sông nước Nam Bộ. Cá dứa tự nhiên luôn được nhiều người săn lùng bởi hương vị thơm ngon bùi bùi của lá dứa và giàu dinh dưỡng dù giá lên tới gần 1 triệu đồng một kg. Cá dứa có giá trị kinh tế cao, có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon, bổ dưỡng.
Cá dứa thường đi theo bầy
Trước kia, cá dứa ở Cần Giờ rất nhiều. Đến mùa, cá dứa mê trái mắm, lội theo dòng nước ăn đến khi bụng căng phình, nổi lên mặt nước, người dân chỉ việc lấy chĩa đâm rồi bắt cá. Giờ lượng cá dứa không còn nhiều nên việc câu và bắt cá có phần vất vả hơn xưa. Vào mùa cá dứa, các cần thủ lại chuẩn bị mồi, câu và rủ nhau cùng đi săn cá.
Đặc biệt là phải biết xác định dòng nước chảy mạnh hay yếu mà mắc chì nặng hay nhẹ. Cá dứa thường xuất hiện ở những vùng nước sâu, chúng luôn đi đôi, đi cặp và theo bầy đàn, nên khi câu dính được một con thì khả năng câu dính thêm con thứ hai là rất lớn. Thông thường, các cần thủ có thể trúng đậm được vài chục kí cá trên một chuyến đi từ 1 đến 2 ngày vào mùa cao điểm, cá nhiều hoặc có thể là “được ăn cả, ngã về không”.
Có tiền chưa chắc đã mua được cá dứa
Cá dứa được đánh bắt tự nhiên, mùa cá chỉ kéo dài khoảng 4-5 tháng chứ không có quanh năm. Do sản lượng ít nên chúng ngày càng trở nên hiếm, khiến ai cũng muốn được một lần thưởng thức. Theo các thương lái, giá cá dứa luôn xếp vào hàng đắt đỏ, thậm chí có loại gần 1 triệu đồng/kg, có tiền chưa chắc đã mua được bởi chúng rất hiếm. Vì vậy, ngày nay, cá dứa đã được nhân giống và nuôi phổ biến, có giá rẻ hơn nhiều so với cá tự nhiên.
Chị Nguyễn Anh – đầu mối chuyên bán hải sản ở Cần Giờ, cho biết, cá dứa vốn nổi tiếng thơm ngon, thịt săn chắc, thơm mùi lá dứa, độ béo ngậy vừa phải nên ăn không chán. Chúng luôn được xếp vào danh sách loại cá được tìm mua nhiều nhất, được nhiều người săn lùng để dành đi biếu tặng.
Theo chị Anh, đây là loài cá sống ở vùng nước động, vừa nước ngọt, nước mặn và vừa ở môi trường nước lợ. Chúng thường được đánh bắt ở vùng cửa sông Soài Rạp, ven rừng ngập mặn thuộc huyện Cần Giờ (TP.HCM) và Gò Công, Cần Giuộc (Long An). Những rừng cây ngập mặn như rừng bần, rừng mắm, rừng sác,… là nơi trú ngụ lý tưởng của loài cá này, bởi trái của chúng rụng xuống là món ăn khoái khẩu của cá dứa.
Loài cá có hương vị độc đáo
Nhờ nguồn thức ăn tự nhiên, sẵn có nên thịt cá dứa tự nhiên hấp dẫn hơn hẳn. Do vậy, chúng luôn được dân chài lưới săn tìm. Hơn nữa, cá dứa tự nhiên chỉ có từ tháng 8 đến tháng 12 nên sản lượng ngày càng ít và hiếm. Hiện cá dứa tự nhiên tươi chị Anh bán 350.000-400.000 đồng/kg, cá tự nhiên một nắng dao động từ 550.000-650.000 đồng/kg. Thậm chí, thời điểm cá tự nhiên khan hiếm, khoảng từ tháng 2 đến tháng 7, có nơi giá bán tăng vọt lên 700.000-800.000 đồng/kg.
Ngoài ra, chị Anh cũng bán cá dứa nuôi hàng tươi có giá 180.000-190.000 đồng/kg. Cá nuôi một nắng có giá 300.000 đồng/kg. “Sản lượng cá dứa tự nhiên còn phụ thuộc vào ngư dân đi đánh bắt, có đợt nhiều thì tôi gom được 20-30kg, ít thì chưa đến chục cân. Hàng về bao nhiêu đều không đủ trả khách”, chị nói.
Cá dứa tự nhiên trở nên đắt đỏ
Tương tự, chị Bùi Thị Huyền – đầu mối chuyên bán đặc sản cá dứa ở TP.HCM, cũng chia sẻ, những năm gần đây, cá dứa tự nhiên vô cùng hiếm và đắt đỏ, một phần do chất lượng cá thơm mùi lá dứa ngon, phần khác do đánh bắt rất khó khăn, mất nhiều công sức nhất là khi gặp mưa bão, biển động.
Do vậy, mỗi đợt thuyền về chị chỉ gom được hơn chục cân. Các mối tranh nhau mua hết sạch. Nhiều khách nước ngoài muốn thưởng thức đặc sản này; mỗi lần họ đặt 10-15kg; chị phải bảo quản cá lạnh, hút chân không rồi gửi đi.
“Cá dứa một nắng tự nhiên tôi đang bán 680.000 đồng/kg. Còn cá dứa một nắng nuôi giá rẻ hơn, 360.000 đồng/kg; khách phải đặt trước tầm nửa tháng. Do giá thành vừa phải lại có hàng thường xuyên nên cá dứa nuôi cũng được nhiều người ưa chuộng”, chị nói.
Đây là loại thực phẩm giàu dinh dưỡng
Anh Trần Văn Hải – đầu mối có nhiều năm kinh nghiệm bán các loại cá ở TP.HCM – chia sẻ, cá dứa là loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, được nhiều người lùng mua, đặc biệt là loại cá dứa thiên nhiên có vị ngọt dai, thơm ngon hơn so với cá dứa nuôi và các loài cá da trơn khác.
Mỗi con cá dứa có trọng lượng khoảng 0,5-1kg; thường được chế biến thành các món. Như: cá dứa kho tộ, cá dứa chiên giòn hay nấu canh chua,… Anh Hải lưu ý, do cá dứa thuộc họ cá tra nên chúng rất giống với cá tra; cá ba sa, khiến nhiều chị em nội trợ dễ nhầm lẫn. Krong khi giá cá dứa đắt gấp 3-4 lần. Vì vậy, để phân biệt cá dứa với cá tra và cá ba sa; người tiêu dùng cần chú ý một số đặc điểm của chúng để tránh mua nhầm hàng.
Ví như, cá dứa có sọc đen chạy dọc lưng ở hai bên còn hai loại cá kia không có. Cá dứa có vây nhỏ thon dài màu hồng nhạt, còn cá tra thì có vây cong, thô to màu xám. Nếu khô cá dứa mà bị cắt luôn cả vây thì người mua cũng nên thận trọng.
Cá dứa rất ít xương, nhiều thịt, thơm mùi lá dứa; chỉ có 1 đường xương sống nhỏ dễ cắt bỏ, không có lớp mỡ dưới da; còn hai loại cá kia phần bụng khá nhiều mỡ, thịt không ngọt dai như cá dứa. Đặc biệt, khô cá dứa mà có giá dưới 300.000 đồng/kg thì chị em nên thận trọng về nguồn gốc.
Bài viết được tổng hợp tại edilbrescia.com. Cảm ơn bạn đã đọc bài viết này!
