Một trong những tín hiệu đáng mừng của thị trường xuất khẩu thủy sản trong nửa đầu năm 2021 là đạt mức tăng trưởng 20%. Cùng với đó là việc các nước EU đang có dấu hiệu hồi phục kinh tế nhờ chương trình tiêm phòng vắc xin Covid 19. Đây là dấu hiệu tốt để thúc đẩy việc xuất siêu các mặt hàng thủy sản của nước ta. Tuy nhiên theo dự báo mới nhất của VASEP, thị trường xuất khẩu thủy sản của Việt Nam nửa cuối có thể vẫn sẽ duy trì tăng, nhưng để đạt mức như nửa đầu năm là rất khó. Nguyên nhận được cho là ảnh hưởng của dịch bệnh vẫn tiếp diễn, cùng với đó là chính sách mới về lưu thông bằng thẻ vàng IUU.
Xuất khẩu thủy sản sang EU tăng trưởng 20% nửa đầu năm 2021
Tôm là mặt hàng xuất khẩu cao nhất
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, theo thống kê Hải quan, 6 tháng đầu năm nay, xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang thị trường EU tăng 20%. Tổng doanh thu đạt trên 486 triệu USD. Trong đó, xuất khẩu các sản phẩm hải sản khai thác tăng 24%. Con sốn này tương đương đạt 154 triệu USD (chiếm 32%). Thủy sản nuôi trồng tăng 18% đạt 333 triệu USD (chiếm 68%).
Đáng chú ý, xuất khẩu tôm chiếm tỷ trọng cao nhất. Tôm chiếm 52,5% tổng kim ngạch thủy sản sang EU với 256 triệu USD. Số liệu này tăng 27% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, riêng tôm chân trắng trên 205 triệu USD, tăng 31%. Tôm sú đạt 36,5 triệu USD, tăng 15%. Còn lại là các loại tôm biển và tôm hùm.
Xuất khẩu mực, bạch tuộc, nghêu, cá ngừ và các loại cá biển khác sang thị trường EU trong nửa đầu năm mang lại kim ngạch khả quan hơn nhiều so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó mực tăng 56% đạt gần 21 triệu USD. Bạch tuộc tăng 33% đạt 5,5 triệu USD. Xuất khẩu nghêu sang EU tăng mạnh 45% đạt 33 triệu USD. Đây cũng là mặt hàng quan trọng xuất khẩu sang EU, chiếm 7%.
Thị trường xuất khẩu cá còn nhiều khó khăn
Trong khi thị trường EU đang hồi phục nhu cầu, xuất khẩu các sản phẩm thủy sản sang đây đều tăng thì xuất khẩu cá tra vẫn giảm 18% so với cùng kỳ đạt gần 58 triệu USD. Nó chiếm chưa tới 12% Xuất khẩu thủy sản sang EU. Xuất khẩu cua, ghẹ và giáp xác khác sang EU cũng giảm một nửa xuống còn dưới 2,5 triệu USD. Chủ yếu là xuất khẩu ghẹ giảm 44%.
Cá ngừ là mặt hàng có giá trị xuất khẩu lớn thứ hai sang EU với trên 74 triệu USD. Thị trường này tăng 31%, chiếm trên 15%. Xuất khẩu các loại cá biển khác sang EU chỉ chiếm 7% với khoảng 33 triệu USD, tăng 21%. Trong đó chủ yếu là cá tuyết với gần 5 triệu USD. Đây là sản phẩm gia công từ nguyên liệu nhập khẩu từ nước khác. Các sản phẩm khác từ cá biển gồm surimi (tăng gấp đôi lên 4 triệu USD), cá cờ…Nguồn nguyên liệu cá biển hạn chế, cùng với quy định chứng nhận, xác nhận nguyên liệu khai thác theo quy định IUU của EU càng khiến cho các loại cá biển khó xuất khẩu sang EU.
Trong nhóm cá nuôi, ngoài cá tra, các doanh nghiệp Việt Nam cũng tăng xuất khẩu cá nước ngọt khác như cá trê, cá rô phi. Giá trị đạt khoảng 4 triệu USD. Tương đương là tăng trên 60% so với cùng kỳ năm ngoái.
Xuất khẩu thủy sản sang EU tăng nhưng khó duy trì
Hiện EU là thị trường xuất khẩu thủy sản lớn thứ 4 của Việt Nam. Thị trường này chỉ sau Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc. Nó chiếm trên tỷ trọng 11%. Trong đó, những thị trường chi phối trong khối này là Hà Lan, Đức, Bỉ, Italy. 4 quốc gia này là những thị trường chính tiêu thụ tôm và cá ngừ của Việt Nam.
Theo VASEP, kinh tế các nước EU đang hồi phục nhờ những chuyển biến tích cực sau chương trình tiêm phòng vắc xin chống Covid và các gói hỗ trợ sau Covid. Nhu cầu nhập khẩu thủy sản từ thị trường EU bắt đầu tăng mạnh. Đặc biệt tăng từ tháng 3/2021 và dự báo sẽ tiếp tục khởi sắc trong nửa cuối năm. Việt Nam có thế nắm bắt được cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường này nếu nhanh chóng kiểm soát được dịch Covid đang bùng phát ở TP. HCM và một số tỉnh ĐBSCL.
Tuy nhiên, với thực trạng Covid như hiện nay cùng với vấn đề thẻ vàng IUU, VASEP cho rằng xuất khẩu thủy sản sang EU nửa cuối năm không thể duy trì tăng trưởng như nửa đầu năm. Ước tính xuất khẩu thủy sản sang EU nửa cuối năm đạt khoảng 600 triệu USD, tăng 8% so với cùng kỳ, đưa kết quả xuất khẩu cả năm 2021 lên 1,087 tỷ USD, tăng 13% so với năm 2020.
Bàn giải pháp thúc đẩy thủy sản sang EU
Để nắm bắt được cơ hội và thúc đẩy xuất khẩu thủy sản sang thị trường EU cũng như các thị trường khác trong thời gian tới, ông Tiệp cho biết: Các doanh nghiệp đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ mới để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm cũng như hiệu quả sản xuất, đáp ứng nhu cầu của thị trường trong nước và quốc tế. Các địa phương tăng cường giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất, tiêu thụ sản phẩm thủy sản; hướng dẫn doanh nghiệp tuân thủ các yêu cầu về phòng, chống dịch Covid-19 trong sản xuất…
Ngành thủy sản cần quyết liệt thực hiện Luật Thủy sản năm 2017 và các khuyến nghị của Ủy ban châu u về IUU, đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường xuất khẩu; đồng thời đẩy nhanh ứng dụng khoa học công nghệ về giống, nuôi trồng, thú y phòng bệnh…
Và một điều không thể không nói đến là cơ cấu lại các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu thủy sản theo mô hình kinh tế tuần hoàn, theo chuỗi an toàn dịch bệnh, đáp ứng yêu cầu giám sát an toàn thực phẩm của thị trường; đồng thời, xây dựng thương hiệu các mặt hàng thủy sản Việt Nam nhằm nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm.
