Trước những yêu cầu gắt gao về xét nghiệm để đảm bảo cho sự an toàn cộng đồng trước dịch bệnh, nhiều khả năng hàng loạt lô hàng ngành thuỷ sản bị ứ đọng khi di chuyển từ khu vực này sang khu vực khác. Mức tối thiểu cho mỗi khung thời gian chờ đợi kết quả xét nghiệm là khoảng 3 ngày với phương pháp Realtime RT-PCR. Điều này khiến các doanh nghiệp trên thị trường cả nước nói chung và đặc biệt với ngành thuỷ sản đều là những khó khăn khó giải quyết. Đồng thời cũng đặt nhiều vấn đề lớn trong việc tiêu thụ và chế biến khi nguồn đầu vào khó lòng mà đảm bảo được chất lượng với khoảng thời gian vận chuyển kéo dài như vậy.
Hàng loạt xe vận chuyển ứ đọng vì chờ xét nghiệm
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản (VASEP). Từ ngày 8/7/2021 đến nay, toàn bộ xe container và xe tải di chuyển từ TP.HCM đến Đồng bằng sông Cửu Long thường xuyên lâm vào tình trạng ách tắc tại các điểm chốt chặn vào tỉnh Tiền Giang và Đồng Tháp. Nguyên nhân vì tại các điểm này, yêu cầu tài xế phải có kết quả xét nghiệm âm tính với Covid-19. Bằng phương pháp Realtime RT-PCR với thời hạn không quá 3 ngày khi có kết quả xét nghiệm. Trong khi, các nhà vận chuyển đã không kịp chuẩn bị cho yêu cầu mới này.
Giá trị sử dụng chỉ 72 giờ từ khi lấy mẫu. Nên thực tế kết quả chỉ dùng được trong 2 ngày. Để giải quyết, ông Đặng Thế Phương bày tỏ mong muốn Chính phủ sớm có một chỉ đạo, quy định chung về điều kiện đi lại để thực hiện trên toàn quốc trong điều kiện có dịch bệnh. Trong đó quy định rõ: loại xét nghiệm, giá trị sử dụng, quyền hạn của bộ ngành, địa phương. Quy định cho xe chở hàng, chở khách, xe cá nhân… “Quy định không chỉ cho lần này, khi có dịch bùng phát, địa phương và doanh nghiệp cứ theo đó làm. Có như vậy mới giải quyết được tình trạng ùn ứ lưu thông hàng hóa mỗi khi bùng dịch”. Theo ông Phương nói thêm.
Ách tắc vận chuyển gây thiệt hại trong hoạt động kinh doanh
Nhiều doanh nghiệp cho rằng, yêu cầu đột ngột này của UBND tỉnh Tiền Giang và Đồng Tháp đang làm tắc nghẽn hoạt động vận chuyển hàng hóa. Dẫn đến thiệt hại nghiêm trọng hoạt động kinh doanh xuất khẩu. Đặc biệt trong bối cảnh tình hình vận chuyển quốc tế trong nửa đầu năm vô cùng khó khăn. Cước vận tải biển đã tăng gấp 5-7 lần, container khan hiếm.
Hơn nữa, với tình hình chống dịch như hiện nay, cơ sở y tế ở TP.HCM nhận kiểm nghiệm PCR không nhiều. Thậm chí nếu có cũng phải chờ ít nhất 1-2 ngày mới có kết quả. Và kết quả này cũng chỉ có giá trị, thời hạn trong vòng 3 ngày. Đây là một yêu cầu hết sức gây khó khăn cho doanh nghiệp nói chung. Và cả doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thủy sản nói riêng.
Quy định về vận chuyển hàng hóa được ban hành
Trước đó, ngày 28/5/2021, Bộ Y tế đã có Công văn số 4351/BYT-MT. Được gửi tới UBND các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương. Nội dung về việc tăng cường phòng, chống dịch Covid-19 trong vận chuyển hàng hóa. Trong đó đề nghị các tỉnh thực hiện xét nghiệm bằng test nhanh kháng nguyên SARS-COV-2. Dành cho người điều khiển phương tiện vận chuyển đến, đi ra từ khu vực phong tỏa hoặc khu vực ổ dịch. Tính vào thời điểm trước khi đến, đi ra và khi quay về. Tại công văn 4351, Bộ Y tế cũng chưa yêu cầu UBND các tỉnh cân nhắc nâng xét nghiệm đối với người điều khiển phương tiện vận chuyển hàng hóa.
Từ phương pháp test nhanh sang PCR. Do đó, để vừa đảm bảo chống dịch theo đúng hướng dẫn của Bộ Y tế tại công văn 4351 vừa đảm bảo lưu thông hàng hóa. Tránh gây tình trạng kẹt cảng vì hàng nhập, kẹt kho lạnh vì không nhập được hàng để chờ kết quả ở các điểm chốt. VASEP cho rằng, UBND các tỉnh nói chung, tỉnh Tiền Giang, Đồng Tháp nói riêng nên thực hiện như văn bản hướng dẫn trên của Bộ Y tế. Đó là: cho các lái xe Test nhanh SARS-COV-2. Thay vì yêu cấu giấy xét nghiệm PCR, để không xảy ra ách tắc giao thông, hàng hóa.
Có nên ưu tiên vaccine cho lao động ngành thuỷ sản?
Theo VASEP, hiện nay, toàn ngành thủy sản Việt Nam có hơn 4 triệu lao động trên toàn chuỗi. Riêng khu vực chế biến là hàng trăm ngàn lao động. Tập trung phần lớn tại Đồng bằng sông Cửu Long và Nam Trung bộ. Nhiều nhà máy sử dụng từ 500 – 3.000 lao động. Một số nhà máy lớn sử dụng 5.000 – 10.000 người, mật độ lao động cao. Tình hình dịch bệnh Covid-19 trên thế giới và tại Việt Nam đang trở nên nghiêm trọng và ngày càng có dấu hiệu phức tạp. Đặc biệt tại các khu công nghiệp và các nhà máy có sử dụng nhiều lao động. Nới có nguy cơ cao lan nhanh tại các tỉnh miền Nam.
Nếu một doanh nghiệp thủy sản bị giãn cách, cách ly không sản xuất từ 14-21 ngày. Thì coi như kế hoạch sản xuất, kinh doanh một năm tan vỡ, hậu quả vô cùng to lớn. Doanh nghiệp sẽ đứng trước nguy cơ đóng cửa, phá sản và người lao động bị mất việc làm. Nếu rủi ro lớn hơn, toàn bộ chuỗi từ nhà máy chế biến, người lao động làm việc tại nhà máy, người nuôi trồng thủy sản, ngư dân khai thác đều bị ngừng hoạt động liên hoàn. Gây thiệt hại toàn ngành thủy sản có thể lên tới hàng tỷ USD.
Công văn chính thức ưu tiên vaccine cho ngành thuỷ sản
Vì lý do này, trong tháng 6/2021, VASEP đã gửi hai công văn. Trong đó tại Công văn số 63/CV-VASEP khẩn thiết đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép VASEP – đại diện cho các doanh nghiệp thuỷ sản thành viên được đăng ký mua 500.000 liều vaccine mà Chính phủ đang đặt mua theo kế hoạch, chương trình của Chính phủ. Toàn bộ chi phí mua 500.000 liều vaccine và tổ chức tiêm, VASEP cùng các doạnh nghiệp thành viên sẽ chủ động và đóng góp đầy đủ ngay theo kế hoạch của Chính phủ.
Để thực hiện mục tiêu kép mà Chính phủ đề ra. Vừa đảm bảo an toàn với dịch bệnh, vừa giữ mức tăng trưởng xuất khẩu thủy sản. VASEP khẩn thiết đề nghị Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long và Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan đưa lực lượng lao động ngành chế biến và xuất khẩu thủy sản vào đối tượng ưu tiên được tiêm vaccine ngừa Covid-19. Đây là điều mà cộng đồng doanh nghiệp thủy sản mong mỏi và cần nhất ngay lúc này.
